SEKCJE

SEKCJE

RETROSPEKTYWA REŻYSERSKA | ANDRZEJ ŻUŁAWSKI

W retrospektywie Andrzeja Żuławskiego, jednego z najbardziej niezwykłych i cenionych na świecie polskich twórców, znalazły się kluczowe filmy w jego dorobku. Od debiutanckiej „Trzeciej części nocy” po uznawany za testament „Kosmos”, ukończony niedługo przed śmiercią artysty. Sensualne, oszałamiające nadmiarem bodźców, erudycją i niepodrabialną energią filmy Żuławskiego są dziś równie nowoczesne jak w momencie premiery.

……….

Gdy studenci łódzkiej filmówki planowali wyjazd na Zachód, on marzył o studiach w Polsce. Kiedy już po dyplomie śnili o zagranicznej karierze, on, wtedy emigrant polityczny, tęsknił za  językiem polskim. Ze szlachetnym wdziękiem inteligenta, za którym stały całe pokolenia świetnie wykształconych przodków, wygłaszał bezlitosne sądy o innych twórcach. Zawsze był szczery, często do bólu. Mówiono o nim enfant terrible polskiego kina.

Osobność Andrzeja Żuławskiego nie przejawiała się tylko w relacjach ze środowiskiem filmowym, ale przede wszystkim – w jego dziełach. Stworzył unikalny język kina, nierzadko świadomie przekraczający granicę kiczu i barokowej przesady. Jako pisarz, autor przeszło dwudziestu powieści, sam tworzył scenariusze do swoich filmów. Od aktorek i aktorów wymagał całkowitego poświęcenia się roli. Do legendy przeszła scena „Opętania”, w której bohaterka grana przez Isabelle Adjani pogrąża się w konwulsjach. Ważną rolę w kinie Żuławskiego pełnił też szybki, rytmiczny montaż i pieczołowicie przygotowywana scenografia. Nastrój doskonale podkreślała muzyka, zwykle Andrzeja Korzyńskiego, kolegi reżysera jeszcze ze szkolnej ławy i jednego z jego nielicznych stałych współpracowników.

To całościowe, autorskie podejście do kina było owocem studiów na Wydziale Reżyserii paryskiego Instytutu Wyższych Studiów Filmowych. Pracę magisterską Żuławski poświęcił „Kanałowi” Andrzeja Wajdy, a po studiach został jego asystentem na planie „Samsona”. Funkcję tę pełnił jeszcze w czasie realizacji „Młodości dwudziestolatków” i „Popiołów”. Chociaż spotkanie z wtedy już sławnym i uznanym reżyserem było dla Żuławskiego ważnym wydarzeniem, to nie wpłynęło znacząco na jego późniejsze wybory artystyczne. Kiedy pokazał Wajdzie „Trzecią część nocy”, swój oryginalny pełnometrażowy debiut, ten wyraźnie polecił mu, aby przemontować film. Żuławski odmówił – był pewny swojej twórczej strategii. W kolejnych latach konsekwentnie rozwijał charakterystyczny styl, mimo że publiczność nie od razu doceniała wszystkie jego dzieła.

Kiedy dziś ogląda się filmy Andrzeja Żuławskiego, nie sposób odczuć, że powstały w konkretnym miejscu i czasie. Wręcz przeciwnie. Ich styl i strona estetyczna wciąż potrafią zachwycić. Tematy, jakie porusza reżyser – od natury tkwiącego w ludziach zła, przez grozę szaleństwa, uniwersalną potrzebę religijności, niepokojący motyw sobowtóra, aż po poświęcenie i miłość – wcale nie straciły na aktualności. Nurtujące Żuławskiego pytania o specyfikę kina jako widowiska oraz status aktora we współczesnej kulturze ciągle brzmią fascynująco.

Bartosz Marzec

Filmografia
2015 Kosmos|Cosmos
2000 Wierność|La fidélité|Fidelity
1996 Szamanka|She-Shaman
1991 Błękitna nuta|La note bleue|The Blue Note
1989 Borys Godunow|Boris Godunov
1989 Moje noce są piękniejsze od waszych dni|Mes nuits sont plus belles que vos jours|My Nights Are More Beautiful Than Your Days
1987 Na srebrnym globie|On the Silver Globe
1985 Narwana miłość|L’amour braque|Mad Love
1984 Kobieta publiczna|La femme publique|The Public Woman
1981 Opętanie|Possession|The Night the Screaming Stops
1975 Najważniejsze to kochać|L’important c’est d’aimer|The Main Thing Is to Love
1972 Diabeł|The Devil
1971 Trzecia część nocy|The Third Part of the Night
1968 Pavoncello (krótki)
1968 Pieśń triumfującej miłości|The Story of Triumphant Love (krótki)

Błękitna nuta

Note bleue, La
reż|dir Andrzej Żuławski | FR, DE | 1991 | 126 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
04/09
20:30
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Diabeł

Diabeł
reż|dir Andrzej Żuławski | PL | 1972 | premiera|released 1988 | 119 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
31/07
20:30
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Kosmos

Cosmos
reż|dir Andrzej Żuławski | FR, PT | 2015 103 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
31/07
12:00
KINO LUBELSKIE

Na srebrnym globie

Na srebrnym globie
reż|dir Andrzej Żuławski | PL | 1987 | premiera|released 1989 | 157 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
03/08
20:15
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Najważniejsze to kochać

L'important c'est d'aimer
reż|dir Andrzej Żuławski | FR, IT, DE | 1975 | 109 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
01/08
20:00
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Opętanie

Possession
reż|dir Andrzej Żuławski | FR, DE | 1981 | 127 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
02/08
21:00
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Szamanka

Szamanka
reż|dir Andrzej Żuławski | PL | 1996 | 110 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
05/08
20:00
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Trzecia część nocy

Trzecia część nocy
reż|dir Andrzej Żuławski | PL | 1971 | 101 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
30/07
17:30
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Wierność

Fidélité, La
reż|dir Andrzej Żuławski | FR, PT | 2000 | 165 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
06/08
20:30
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

Żuławski o Żuławskim

Żuławski o Żuławskim
reż|dir Jakub Skoczeń | PL | 2000 | 50 min więcej...
Data
Godzina
Miejsce
01/08
11:30
KINO POD SREBRNĄ GWIAZDĄ

© Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi Kazimierz Dolny Janowiec nad Wisłą
Projekt i realizacja: Tomasz Żewłakow