Kiedy do Rzymu doby Mussoliniego przyjeżdża Führer, w mieście zapanowuje euforia. Mimo swojego poparcia dla rządu faszystów, w defiladzie nie bierze udziału Antonietta, żona partyjnego działacza, matka sześciorga dzieci – nie pozwalają jej na to obowiązki gospodyni. Z zupełnie innych powodów wykluczony zostaje Gabriele, jej sąsiad. Wirtuozerskie prowadzenie kamery w niewielkich pomieszczeniach, konsekwentnie budowane napięcie, nastrój zbliżającej się katastrofy, a nade wszystko wspaniałe kreacje Loren i Mastroianniego – wszystko to czyni „Szczególny dzień” arcydziełem sztuki filmowej.

Film odrestaurowany przez CSC-Cineteca Nazionale pod nadzorem Luciano Tovoliego we współpracy z Surf Film. Film prezentowany dzięki współpracy z Włoskim Instytutem Kultury i Centro Sperimentale di Cinematografia.

TRIBUTE TO ETTORE SCOLA

Niewielu było w dziejach kina reżyserów, którzy poprzez historie zwykłych ludzi potrafili opowiadać o sprawach uniwersalnych. A z taką gracją i humorem, łącząc niebywałą czułość oraz krytyczne spojrzenie, robił to chyba tylko zmarły w styczniu Ettore Scola.

Urodził się w 1931 roku na południu Włoch, w niewielkiej miejscowości Trevico. Niedługo potem jego rodzina przeniosła się do Rzymu. W wieku 15 lat Scola publikował teksty i rysunki satyryczne w popularnym czasopiśmie „Marc’Aurelio”, dla którego pracował także Federico Fellini. Międzynarodowe uznanie przyniósł mu film „Tacy byliśmy zakochani” z 1974 roku z piękną muzyką Armando Trovajoliego. Kolejne dokonania włoskiego twórcy nagradzano na festiwalach w Cannes, Berlinie i Wenecji.

Ettore Scola przejawiał niebywały zmysł syntezy. W „Rodzinie” (1987), opowiadając o rzymskim klanie, we wzruszający sposób przedstawił dwudziestowieczną historię Włoch. Z kolei w „Balu” (1983) jedynie za pomocą tańca ukazał przemiany, jakie zaszły w kulturze popularnej w ostatnim stuleciu. Oszczędna, szlachetna forma za każdym razem służyła mu do przekazania maksimum znaczeń i refleksji. Trzeba wreszcie wspomnieć, że Scola był wpływowym przedstawicielem commedia all’italiana, nurtu, którego twórcy błyskotliwie posługiwali się humorem i stawiali poważne diagnozy współczesnego społeczeństwa.

Swój ostatni film, „Federico!”, Włoch nakręcił w 2013 roku. Zadedykował go swojemu przyjacielowi, maestro Felliniemu. W istocie, Scola był artystą tej samej – najwyższej – próby.

Bartosz Marzec