Ukochany amant włoskiego kina w czterech filmach wspaniałych reżyserów. W „Małżeństwie po włosku” Vittoria De Siki i „Rozwodzie po włosku” Pietra Germi Marcello Mastroianni udowadnia swój kunszt komediowy, a w „Szczególnym dniu” Ettore Scoli i „Nocy” Michelangelo Antonioniego: dramatyczny. W każdym wcieleniu zachowuje jednak niepowtarzalny styl i charyzmę. Przegląd prezentowany na Dwóch Brzegach to okazja do odkrycia kilku pereł włoskiego kina lat 60. i 70.
……….
Federico Fellini stwierdził kiedyś, że nie należy określać jego kina jako całkowicie autorskiego. Według reżysera takowe nie istniało – w przeciwieństwie do wspólnego kina Felliniego i Mastroianniego. I rzeczywiście, w „Słodkim życiu” oraz „Osiem i pół” aktor wcielił się w postaci, które stanowiły alter ego reżysera, w „Ginger i Fred” współtworzył jego artystyczny testament, a w „Wywiadzie” wspólnie z nim wspominał złote czasy włoskiego filmu. Wzruszająca była chwila, gdy Fellini odbierał Oscara za całokształt twórczości z rąk Sophii Loren oraz właśnie Marcella Mastroianniego.
O karierze aktorskiej po raz pierwszy poważnie pomyślał po epizodycznym występie w „Dzieci patrzą na nas” Vittoria de Siki z 1944 roku. Z tym reżyserem zrealizował później jeszcze 14 filmów, w tym rewelacyjną, nagrodzoną Oscarem komedię „Małżeństwo po włosku”. Sam Mastroianni był nominowany do nagrody Akademii trzykrotnie, za role w „Rozwodzie po włosku” Pietro Germiego, „Szczególnym dniu” Ettore Scoli i „Oczach czarnych” Nikity Michałkowa. W pierwszym filmie czarował błyskotliwym humorem, w drugim zagrał skazanego na ostracyzm społeczny refleksyjnego inteligenta, w ostatnim, opartym na prozie Czechowa, wzruszał nostalgią charakterystyczną dla utworów rosyjskiego pisarza. Jeżeli do tak zróżnicowanego emploi dołożyć rolę apatycznego pisarza zmagającego się z kryzysem małżeńskim, jaką zagrał w „Nocy”, arcydziele Michelangelo Antonioniego, to wniosek będzie prosty: Mastroianni był aktorem kompletnym, potrafił doskonale zagrać każdą postać.
Szczególnie ważne w jego karierze było spotkanie z Luchino Viscontim. To właśnie autor „Lamparta” po raz pierwszy powierzył Mastroianniemu zagranie głównej roli. Aktor wcielił się w zakochanego młodzieńca w opartych na prozie Dostojewskiego „Białych nocach” z 1957 roku i od razu zachwycił publiczność swoim chłopięcym urokiem. Został także członkiem zespołu teatralnego Luchino Viscontiego, co umożliwiło mu wszechstronny aktorski rozwój. I choć swoją karierę związał z kinem, to zawsze żywił namiętność do teatru. Niedługo przed śmiercią wrócił na scenę. Zagrał w obleganym przez publiczność przedstawieniu „Ostatnie księżyce” według Furio Bordona.
Był jednym z najwybitniejszych i najbardziej popularnych aktorów w historii kina. Gdy któryś z filmów, w jakim wystąpił, oceniano negatywnie, spod ostrza krytyki zwykle wyłączano Mastroianniego. Wśród kilkudziesięciu nagród, które otrzymał, brakowało właściwie tylko Oscara. Gdy nagle okazało się, że cierpi na poważną chorobę, Sophia Loren, jego stała partnerka z planu (wystąpili wspólnie w aż 14 filmach, tworząc jeden z najbardziej cenionych i lubianych ekranowych duetów) rozpoczęła starania o uhonorowanie Mastroianniego nagrodą za całokształt twórczości. Niestety nie udało się, zabrakło czasu. Krytyk Constanzo Constantini nie od rzeczy napisał, że była to „strata dla amerykańskiej Akademii Filmowej, a nie dla włoskiego aktora”.
Bartosz Marzec
Wybrana filmografia
1996 …twierdzi Pereira|Sostiene Pereira|According to Pereira
1995 Po tamtej stronie chmur|Al di là delle nuvole|Beyond the Clouds
1994 Pret-a-porter|Prêt-à-porter|Ready to Wear
1993 Un, deux, trois, soleil|1, 2, 3, Sun
1991 Zawieszony krok bociana|Il passo sospeso della cicogna|The Suspended Step of the Stork
1990 Wszyscy mają się dobrze|Stanno tutti bene|Everybody’s Fine
1989 Która godzina?|Che ora é?|What Time Is It?
1987 Wywiad|Intervista|Fellini’s Intervista
1987 Oczy czarne|Oci ciornie|Dark Eyes
1986 Pszczelarz|Il volo|The Beekeeper
1985 Ginger i Fred|Ginger e Fred|Ginger & Fred1981 Skóra|La pelle|The Skin
1980 Taras|La terrazza|The Terrace
1980 Miasto kobiet|La città delle donne|The City of Women
1978 Krwawa zemsta|Fatto di sangue fra due uomini per causa di una vedova, si sospettano moventi politici|Blood Feud
1977 Szczególny dzień|Una giornata particolare|A Special Day
1973 Wielkie żarcie|La grande abbuffata|The Big Feast
1972 Co?|Che?|What?
1971 To zdarza się tylko innym|Ça n’arrive qu’aux autres|It Only Happens to Others
1970 Dramat zazdrości|Dramma della gelosia – tutti i particolari in cronaca|A Drama of Jealousy (and Other Things)
1969 Słoneczniki|I girasoli|Sunflower1968 Kochankowie|Amanti|A Place for Lovers
1967 Obcy|Lo straniero|The Stranger
1964 Małżeństwo po włosku|Matrimonio all’italiana|Marriage Italian Style
1963 Wczoraj, dziś, jutro|Ieri, oggi, domani|Yesterday, Today and Tomorrow
1963 Osiem i pół|Otto e mezzo|Federico Fellini’s 8½
1962 Kronika rodzinna|Cronaca familiare|Family Portrait1962 Rozwód po włosku|Divorzio all’italiana|Divorce Italian Style
1962 Życie prywatne|Vie privée|A Very Private Affair1961 Noc|La notte|The Night
1960 Słodkie życie|La dolce vita|The Sweet Life
1957 Białe noce|Le notti bianche|White Nights
Małżeństwo po włosku
reż|dir Vittorio De Sica | FR, IT | 1964 | 102 min więcej...
Noc
reż|dir Michelangelo Antonioni | FR, IT | 1961 | 122 min więcej...
Rozwód po włosku
reż|dir Pietro Germi | IT | 1961 | 104 min więcej...
Szczególny dzień | TRIBUTE TO ETTORE SCOLA
reż|dir Ettore Scola | CA, IT | 1977 | 110 min więcej...
ZNAJDŹ NAS